چگونه مقالات برتر پژوهشی را شناسایی کنیم؟
به گزارش معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه و به نقل از خانم پیمانی، کارشناس ارزیابی و توسعه تولیدات علمی برخی از پارامترهایی که می‌تواند نقش مهمی در تعیین مقالات برتر دنیا ایفا کند، به شرح زیر است: ۱. تعداد استنادات مقاله، به معنی تعداد مقالات دیگری که به آن ارجاع داده‌اند، می‌تواند نشان دهنده این باشد که مقاله مورد نظر توسط پژوهشگران دیگر به عنوان مرجع و مؤلفه‌ای اساسی در پژوهش‌های خود استفاده شده است. ۲. ضریب تأثیر (Impact Factor) مجله‌ای که مقاله در آن منتشر شده است، نیز می‌تواند نشان دهنده اهمیت و تأثیر مقاله باشد. ۳. تعداد دانلودهای یک مقاله نیز می‌تواند نشان دهنده این باشد که مقاله مورد نظر توسط افراد و سازمان‌های مختلفی مورد توجه و استفاده قرار گرفته است. ۴. کیفیت محتوایی مقاله، به معنی میزان نوآوری، دقت و روش‌های استفاده شده در یک پژوهش نیز می‌تواند نشان دهنده این باشد که مقاله مورد نظر چقدر مهم و مؤثر بوده است. ۵. دستیابی به تأییدیه‌های خاص در برخی حوزه‌های پژوهشی، مقالاتی که موفق به دریافت تأییدیه‌های خاصی مانند جایزه نوبل، جایزه فیلدز، جایزه تورینگ و غیره شده‌اند، معمولاً به عنوان برترین مقالات در آن حوزه شناخته می‌شوند. لازم به ذکر است که فهرست پارامترهای مربوط به شناخت مقالات برتر دنیا ممکن است در هر حوزه پژوهشی و بر اساس اهداف ویژه‌ای که هر پایگاه دنبال می‌کند، متفاوت باشد. بنابراین، برای شناخت مقالات برتر دنیا، بهتر است از منابع معتبر و مرجعی استفاده کرد که به طور کلی به بررسی پارامترهایی که در بالا ذکر شد، می‌پردازند. به عنوان مثال، می‌توان به دسترسی به فهرست برترین مقالات دنیا در پایگاه WoS و همچنین مراجعه به سایت‌ها و منابع معرفی شده توسط برخی از مراکز پژوهشی و دانشگاه‌های مطرح در جهان اشاره کرد، که به رتبه بندی مقالات پژوهشی براساس میزان استنادات به مقالات می پردازند. تعداد استنادهایی که به یک مقاله علمی می شود به تدریج میزان اثربخش بودن آن مقاله را در پژوهش های مرتبط نشان می دهد. در این راستا می توان گفت، مقالات برتر(Top Papers)، گروه اندکی از مقالات هستند که تعداد استنادهای زیادی را دریافت کرده‌اند و شامل دودسته زیر می باشند: ۱٫ مقالات پراستناد(Highly Cited Papers): مقالاتی هستند که به لحاظ تعداد استنادهای دریافتی در رشته موضوعی خود در زمره مقالات یک درصد برتر قرار می گیرند. ۲٫ مقالات داغ(Hot Papers): مقالاتی هستند که به لحاظ تعداد استنادهای دریافتی در رشته موضوعی خود در زمره مقالات یک دهم درصد برتر قرار می گیرند. هرچند تعداد استنادات یک مقاله علمی باعث می شود آن مقاله در زمره منابع معتبر در زمینه پژوهشی قرار بگیرد ولی در این اثنا میبایست موضوع خوداستنادی (Self-Citation)، نیز مدنظر قرار گیرد. خوداستنادی به معنای ارجاع به مقالات، کتب یا سایر اثاری است که توسط همان نویسنده(خوداستنادی) یا همکارانشان(استناد به خودی) تهیه شده‌اند. استفاده از خوداستنادی در مقالات به دلایل مختلفی انجام می‌شود، از جمله: برجسته‌سازی مقالات قبلی، استناد به مقالات قبلی به دلیل ارتباط مستقیم موضوعی با مقاله قبلی، تأیید نتایج مقالات قبلی و در نهایت نشان دادن اعتبارو پشتوانه تحقیق. از طرفی به دلیل تأثیر خوداستنادی بر شاخص‌های علمی، مانند تعداد ارجاعات و شاخص H، استفاده از خوداستنادی به طور زیادی مورد بحث قرار گرفته است. برخی نظریه‌پردازان معتقدند که استفاده بیش از حد از خوداستنادی می‌تواند ارزش علمی یک مقاله را کاهش دهد. بنابراین، نویسندگان باید هوشمندانه و با اخلاق و به میزان لازم از خوداستنادی استفاده کنند. لازم به ذکر است در دو ماه اخیر مقالات آقایان دکتر نیک عمل و دکتر تقی یاری به عنوان مقالات پر استناد شناخته شده اند. برای مطالعه بیشتر به درگاه علم سنجی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی از طریق آدرس زیر مراجعه کنید:
معاونت پژوهش و فناوری
کد خبر ۰۲۰۶۲۹۰۲
