به گزارش اداره کل روابط عمومی وزارت علوم به نقل از دبیرخانه مجمع پژوهشگاه‌های ملی کشور، دکتر غلامحسین رحیمی، معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در هفتمین جلسه سال جاری مجمع پژوهشگاه‌های ملی کشور که به میزبانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، با اشاره به سابقه آشنایی و ارتباط خود با پژوهشگاه علوم انسانی و گرامیداشت یاد مرحوم دکتر صادق آیینه وند (رییس سابق پژوهشگاه) به بحث‌های گسترده‌ای که پیرامون علوم انسانی در کشور مطرح است اشاره کرد و گفت: خوب است پژوهشگاه علوم انسانی با همکاری سایر موسسات پژوهشی و اساتید این حوزه، کارگروهی را تشکیل داده و در زمینه مسایل حوزه علوم انسانی راهکارهایی را تهیه کنند که مبنای کار وزارت علوم قرار بگیرد و درک روشنی از علم جدید و معرفت‌هایی که در سابقه تاریخی ما وجود دارد به عنوان مکمل هم ارایه شود.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم تصریح کرد: پژوهشگاه‌های ملی ما مثل پژوهشگاه علوم انسانی، هوافضا، پلیمر، مهندسی شیمی، زلزله شناسی و … در کنار تکالیف و ماموریت‌های پژوهشی مشخصشان، عهده دار نقشی ستادی از طرف وزارت علوم هم هستند. مثلاً بررسی و ارزیابی مستمر پیشرفتهای داخلی و خارجی و وضعیت کشور در هر یک از این حوزه‌ها و آینده نگری درباره روند تحولات هر حوزه از مسئولیتهای اصلی پژوهشگاه‌های ملی وزارت عتف است و طبعاً با توجه به مشغله زیاد دانشگاه‌ها در بحث تربیت نیروی انسانی متخصص، نمی‌توان چنین ماموریتی را به آنها محول کرد.
دکتر رحیمی با تاکید بر ضرورت پیگیری جدی و تصمیم گیری مشترک در خصوص نحوه مشارکت پژوهشگاه‌ها در تدوین برنامه هفتم توسعه خاطرنشان کرد: در نشست اخیر شورای معاونان وزارت علوم مقرر شده بخش‌های مربوط به پژوهش و فناوری و بین الملل در برنامه هفتم برعهده معاونت پژوهش و فناوری باشد که این مسئولیت را به مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور محول کرده‌ایم و انتظار داریم مرکز ابتدا سه برنامه قبل را به دقت آسیب شناسی و ارزیابی کند تا موانع عملیاتی شدن احکام برنامه‌های قبلی توسعه و سایر اسناد بالادستی مشخص و رفع شود و با مشارکت مجمع پژوهشگاه‌ها، دانشگاه‌ها و پارکهای علم و فناوری مقدمات لازم برای تدوین برنامه فراهم گردد و موسسه پژوهش و برنامه ریزی آموزش عالی نیز با مشارکت سایر مراکز علمی تخصصی در حوزه بین الملل همین کار را به سامان رساند.
وی بر فعال سازی ظرفیت‌های مغفول نظارتی وزارت علوم و شورای عالی عتف تاکید کرد و گفت: طبق قانون، شورای عالی عتف موظف است با نظارت دقیق بر عملکرد صندوق نوآوری و شکوفایی هر شش ماه یک بار، گزارش عملکرد صندوق را به مجلس ارائه دهد. با توجه به ظرفیت‌های خوبی که در صندوق و همچنین معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای حمایت از تحقیقات و فناوری وجود دارد نسبت به همکاری با این دستگاه‌ها بسیار خوش‌بین هستم؛ لذا پژوهشگاه‌ها می‌توانند طرح‌های کلان و ماموریت‌های ناظر بر عملیات خود را جهت پیگیری جلب حمایت‌ها از صندوق و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به معاونت پژوهش و فناوری وزارت عتف اعلام کنند.
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در ادامه به بحث پرمناقشه پذیرش دانشجو توسط پژوهشگاه‌ها اشاره کرد و از مجمع خواست با تشکیل کارگروهی، جمع بندی نظرات پژوهشگاه‌های ملی وزارت عتف در این خصوص را جهت کمک به سیاستگذاری‌های این بخش ارائه کند.
وی با بیان اینکه رویه معمول در دنیا، جذب دستیاران و محققان پسادکتری برمبنای نیاز طرح‌های پژوهشی است، خاطرنشان کرد: در دیداری که با رییس صندوق نوآوری و شکوفایی داشتم بحث افزایش جهشی جذب محققان پسادکتری (عمدتاً برای کار روی طرح‌های تحقیقاتی پژوهشگاه‌ها) مطرح شد که البته مستلزم تامین حداقل هزینه‌های زندگی آنهاست و امیدواریم با تامین اعتبارات لازم از طرف معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، صندوق و وزارت علوم بتوانیم نیاز بخش پژوهش در این حوزه را نیز برطرف کنیم.
در ادامه دکتر محسن شریفی، مدیرکل دفتر حمایت و پشتیبانی امور پژوهشی و فناوری وزارت علوم نیز با تاکید بر ضرورت ماموریت گرا کردن موسسات پژوهشی و تعیین ماموریت‌های ویژه برای هر پژوهشگاه به بیان پاره‌ای از مشکلات و مسائل پژوهشگاه‌های ملی پرداخت و گفت: یکی از مشکلات اساسی پژوهشگاه‌ها کمبود اعتبارات تخصیصی به رغم ماموریت‌های سنگین محوله است و به نظر می‌رسد که ضرورت اولویت قرار دادن پژوهشگاه‌ها در بحث بودجه وجود دارد.
وی با بیان اینکه بحث جذب نیروی انسانی در پژوهشگاه‌ها کاملاً متفاوت با دانشگاه‌هاست اظهار داشت: جذب دانشجو با توجه به دشواری‌ها و مشکلات خاص آن مثل تامین خوابگاه و … حقیقتاً در اولویت پژوهشگاه‌ها نیست و از سر اجبار به آن تن می‌دهند که لازم است در تصمیم گیر‌ی ها به این مساله توجه شود.
در ادامه دکتر زهرا رنجبر، رییس پژوهشگاه رنگ گزارشی در خصوص دغدغه‌ها و مسائل پژوهشگاه‌ها ارائه کرد.
در این گزارش با اشاره به وظایف حاکمیتی و تکلیفی پژوهشگاه‌های ملی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وظایف و تکالیف مقرر در اسناد بالادستی، برنامه ششم توسعه و … و همچنین شاخص‌های مختلف ارزیابی عملکرد پژوهشگاه‌ها توسط سازمان مدیریت و برنامه ریزی، نظام رتبه بندی ISC و نظام‌های مختلف رتبه بندی بین‌المللی دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی بر ضرورت تبیین جایگاه و نقش موثر پژوهشگاه‌ها در رفع چالش‌های مهم کشور در مجامعی مثل شورای عالی عتف و ضرورت تدوین شاخص‌های ارزیابی عملکرد پژوهشگاه‌ها متناسب با ماموریت‌ها و جایگاه آنها در توسعه کشور، متناسب سازی تشکیلات و چارت سازمانی و بودجه تخصیصی به پژوهشگاه‌ها با ماموریت‌های آنها تاکید شده بود.
سپس دکتر حسین میرزایی، دبیر مجمع پژوهشگاه‌های ملی و رییس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم هم در سخنانی با اشاره به نامه دکتر میرزا بزرگ رییس امور آموزش عالی، تحقیقات و فناوری سازمان برنامه و بودجه به مجمع و درخواست ارائه نقطه نظرات مجمع پژوهشگاه‌های ملی برای استفاده در روند تدوین برنامه هفتم توسعه (در بخش‌های تحقیقات و فناوری) پیشنهاد کرد دبیرخانه‌ای با حضور مجمع و سایر مراجع ذی ربط در این زمینه در معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم تشکیل شود.
وی همچنین بر مشارکت فعالانه مجمع در روند تدوین بندهای مربوط به اعتبارات پژوهشی در لایحه بودجه سال ۱۴۰۰ و تبیین ظرفیت‌ها و توانمندی‌های بالای پژوهشگاه‌ها در کمک به دستگاه‌های مختلف اجرایی و رفع مشکلات کشور تاکید کرد.
دکتر میرزایی، حضور مسئولان یا نمایندگانی از پژوهشگاه‌های ملی را در کمیسیون‌های تخصصی مختلف شورای عالی عتف، دولت و مجلس را از امور ضروری و بدیهی عنوان کرد که اگرچه همه در مقام نظر با آن موافقند ولی تا کنون در عمل محقق نشده است.
دکتر امی، رییس پژوهشگاه هوافضا هم با استقبال از رویکرد معاونت پژوهش و فناوری وزارت علوم مبنی بر ضرورت ایفای نقش پژوهشگاه‌های وزارت علوم در ماموریت‌های ملی گفت: این رویکرد، پژوهشگاه‌ها را که در حال حاضر نسبت به دانشگاه‌ها در حاشیه هستند به متن مسائل کشور می‌برد و طبعاً نگرش مسئولان را نسبت به نقش و جایگاه پژوهشگاه‌ها بهبود می بخشد.
وی افزود: در مدتی که رایزن علمی ایران در روسیه بودم وقتی دانشجویان بورسیه را مثلاً برای تحصیل در رشته مهندسی هسته‌ای به دانشگاه ایالتی مسکو معرفی می‌کردیم با این پاسخ مواجه می‌شدیم که ثبت نام و خوابگاه و … دانشجو با دانشگاه و تحقیقات و رساله او با مرکز تحقیقات هسته‌ای روسیه است.
رییس پژوهشگاه هوافضا همچنین با انتقاد از کمبود بودجه تخصیصی به مراکز و عدم تناسب آن با ماموریت‌های ملی و طرح‌های کلان، از عدم تخصیص سهم مقرر پژوهش از تولید ناخالص ملی علی رغم تاکیدات مستمر مسوولان عالی نظام ابرازنگرانی کرد. دکتر قبادی رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی بر توحه به تفوتهای علوم انسانی و سایر علوم و بعد ترویجی آن به مقوله تفاوت معنای اشتغال در این رشته‌ها پرداخت و به مزیت‌های آموزشی بی بدیل پژوهشگاه در برخی رشته‌ها تاکید کرد.
دکتر خاوندی رییس پژوهشگاه مواد و انرژی نیز ضمن اشاره به ضرورت مشخص شدن فعالیت‌ها و وضعیت پژوهشگاه‌های دستگاه‌های اجرایی به تجربه موفق جذب دانشجوی کارشناسی ارشد و دکتری مشترک بین پژوهشگاه مواد و دانشگاه علم و صنعت تاکید کرد. دکتر قاضی نوری رییس جدید مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور نیز ضمن اشاره به آغاز کار کارگروه تدوین برنامه هفتم توسعه در حوزه پژوهش و فناوری بر ضرورت نگاه شبکه ای در مراکز علمی تاکید کرد.
گفتنی است در ابتدای این جلسه پس از خیرمقدم به مهمانان، دکتر قبادی، رییس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، گزارشی در خصوص فعالیت‌ها و دستاوردهای پژوهشگاه به خصوص در حوزه کاربردی سازی علوم انسانی و مسایل جاری نظیر کرونا و طرح‌های بزرگ ارائه و بر رویکرد برنامه محور و مساله محور تحقیقات پژوهشگاه تاکید شد.