نخستین جشنواره ملی تجربه های موفق مدارس
نخستین جشنواره ملی تجربه های موفق مدارس
اگر چه در جوامع امروزی فرایند پرورش کودکان از خانواده آغاز می‌شود، ولی در دو سده اخیر، سازمانی اختصاصی، یعنی مدرسه، نقش برجسته‌ای پیدا کرده و مسئولیت ایفای تربیت رسمی را بر عهده گرفته است. رشد و پرورش شخصیت دانشآموزان در ابعاد جسمانی، شناختی، عاطفی، اجتماعی، اخلاقی و …، وظیفۀ اصلی مدرسه محسوب می‌شود. در این سازمان آموزشی فعالیت‌های مربوط به برنامه‌های آموزشی و درسی، مواد و محتوای دروس، روش‌ها و وسایل آموزشی، مشاوره و راهنمایی تحصیلی، اقدامات آموزشی و پرورشی مکمل برنامه، امور معلمان و دانشآموزان و غیره، همه مورد توجه قرار میگیرند.
با اين نگاه، مدارس داراي تجربه‌های فراواني هستند كه مي‌تواند جنبه‌هاي ارزشمند و مؤثر يا آسيب‌زا و غيركارآمدي داشته باشد. شناسايي و معرفي تجربه‌ها و ایده‌های موفق، مؤثر و نوآورانه از جمله مهم ترين راهكارهاي عملي براي مدارس است تا بتوانند با اطمينان بيشتري فعاليت‌هاي اجرايي خود را طراحي و اجرا کنند. با وجود همۀ تفاوت‌ها، كمبودها و چالش‌هاي مربوط به هر مدرسه، موقعيت‌ها، تجربه‌ها و ایده‌هایی وجود دارند که مي‌توانند به ارتقا و بهبود کيفيت انجام فعاليت‌ها و به‌طور کلي بهبود عملکرد مدارس منجر شوند.
با درک ضرورت‌های شناسایی و معرفی این ایده‌ها و تجربه‌ها، وزارت آموزش‌وپرورش با مشارکت دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی و کارگروه علمی اقدام به پرپایی جشنوارۀ ملي تجربه‌های موفق مدارس جمهوری اسلامی ایران کرده است.
اهداف جشنواره
۱٫ شناسايي و معرفی تجربه‌هاي موفق مدارس دوره‌های اول و دوم ابتدايي در حيطه‌هاي هفت‌گانه و تجربه‌هاي موفق مرتبط با آموزش و تحقق حقوق شهروندي در مدارس دورۀ دوم متوسطه
۲٫ شناسایی ایده‌ها و برنامه‌های ابتکاری، خلاقانه، مؤثر و مبتنی بر نیازهای واقعی مدرسه و با حداقل منابع مالی
۳٫ شناسایی منابع انسانی موفق به‌عنوان گنجینه‌ها و پشتوانه‌های نظام آموزش‌وپرورش
۴٫ پاسداشت تلاش‌ها و مجاهدت‌های مدیران، معلمان، مربیان و والدینی که به‌صورت گمنام، اما صادقانه و متعهدانه به تعلیموتربیت کشور خدمت می‌کنند.
۵٫ ارئه الگوهای روزآمد، کارآمد و راهگشا برای سامان‌دهی مسائل آموزش‌وپرورش و مدارس کشور
تجربه‌های موفق مدارس و اسناد تحولی
به منظور تعيين تجربه‌هاي موفق مدارس و طراحي معيارهاي شناسايي و ارزيابي آن، اسنادي هم‌چون سند تحول بنيادين آموزش‌وپرورش و نيز برنامه درسي ملي ملاك و مبناي تصميم‌گيري هستند.
مدرسه در افق چشم‌انداز ۱۴۰۴ مطابق سند تحول بنيادين، جلوه‌ای است از تحقق مراتب حیات طیبه، کانون عرضه خدمات و فرصت‌های تعلیم‌وتربیتی، زمینه‌ساز درک و اصلاح موقعیت توسط دانشآموزان و تکوین و تعالی پیوسته هویت آنان براساس نظام معیار اسلامی، در چارچوب فلسفه و رهنامه نظام تعلیموتربیت رسمی عمومی جمهوری اسلامی ایران که دارای ویژگی‌های زیر است:
* تجلی‌بخش فرهنگ غنی اسلامی، انقلابی در روابط و مناسبات با خالق، جهان خلقت، خود و دیگران «به ویژه تکلیف‌گرایی، مسوولیت‌پذیری، کرامت نفس، امانت‌داری، خودباوری، کارآمدی، کارآفرینی، پرهیز از اسراف و وابستگی به دنیا، همدلی، احترام، اعتماد، وقت‌شناسی، نظم، جدیت، ایثارگری، قانون‌گرایی، نقادی و نوآوری، استکبارستیزی، دفاع از محرومان و مستضعفان و ارزش‌های انقلاب اسلامی.
* نقطۀ اتکای دولت و ملت در رشد، تعالی و پیشرفت کشور و کانون تربیت محله.
* برخوردار از قدرت تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی در حوزه‌های عملیاتی در چارچوب سیاست‌های محلی، منطقه‌ای و ملی.
* نقش‌آفرین در انتخاب آگاهانه، عقلانی، مسئولانه و اختیاری فرآیند زندگی فردی، خانوادگی و اجتماعی دانشآموزان براساس نظام معیار اسلامی.
* دارای ظرفیت پذیرش تفاوت‌های فردی، کشف و هدایت استعدادهای متنوع فطری و پاسخ‌گویی به نیازها، علایق و رغبت دانشآموزان در راستای مصالح و چارچوب نظام معیار اسلامی.
* یادگیرنده، کمال‌جو، خواستار تعالی مستمر فرصت‌های تربیتی، تسهیل کننده هدایت، یادگیری و تدارک بیننده خودجوش ظرفیت‌های جدید در خدمت تعلیم و تربیت.
* خودارزیاب، مسئول و پاسخگو نسبت به نظارت و ارزیابی بیرونی.
* تأمین‌کنندۀ نیازهای فردی و اجتماعی و محیط اخلاقی، علمی، امن، سالم، با نشاط، مهرورز و برخوردار از هویت جمعی.
* برخوردار از مربیان دارای فضائل اخلاقی و شایستگی‌های حرفه‌ای با هویت یکپارچه توحیدی براساس نظام معیار اسلامی.
* مبتنی بر رویکرد مدیریتی نقدپذیر و مشارکت‌جو.
* متکی بر ارکان تعلیموتربیت و بهره‌مند از ظرفیت عوامل سهیم و مؤثر و مبتنی بر مشارکت ذی‌نفعان با تأکید بر مربیان، دانشآموزان و خانواده.
* برخوردار از بهره فناوری آموزشی در سطح معیار؛ با توجه به طیف منابع و رسانه‌های یادگیری (شبکه ملی اطلاعات و ارتباطات).
* دارای ظرفیت تصمیم‌سازی برای نظام تعلیموتربیت رسمی عمومی.
* دارای تعامل اثربخش با مساجد و دیگر نهادها، مراکز مذهبی و کانون‌های محلی نظیر فرهنگ‌سرا، کتابخانه‌های عمومی و برخوردار از ارتباط مستمر و مؤثر با عالمان دینی، صاحبنظران و متخصصان.
* دارای پیوند مؤثر با موضوعات و مسائل جامعه در مقیاس محلی، منطقه‌ای و ملی با حضور فعال در حیات اجتماعی.
نگاه سند تحول بنیادین آموزش‌وپرورش به ساحت‌های تعلیموتربیت هم راهگشای شناخت شاخص‌ها و ویژگی‌های مدرسۀ مطلوب و شناسایی تجربه‌های موفق است. بر این اساس، ساحت‌های تعلیموتربیت عبارتند از:
* اعتقادی، عبادی و اخلاقی
* اجتماعی و سیاسی
* زیستی و بدنی
* زیبایی‌شناختی و هنری
* اقتصادی و حرفه‌ای
* علمی و فناورانه
در برنامۀ درسي ملي هم رويكرد و جهت‌گيري كلي فطرت‌گرايي توحيدي دانشآموزان و زمينه‌سازي لازم جهت شكوفايي آن است و بر اين اساس دانش‌آموز، معلم (مربي)، محتوا، ياددهي- يادگيري، ارزشيابي، محيط يادگيري و مدير مدرسه با مشخصاتي، در راستاي ايجاد زمينه شكوفايي فطرت الهي دانشآموزان تعريف شده‌اند.
